Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ (RBI) đang tích cực mở rộng nền tảng thanh toán xuyên biên giới, nhằm tạo điều kiện cho các giao dịch nhanh chóng, an toàn và hiệu quả hơn, thông qua việc thiết lập quan hệ đối tác mới với các quốc gia trong khu vực Châu Á và Trung Đông.
Theo thông tin từ Bloomberg, Ấn Độ đã ký kết các thỏa thuận thanh toán với các quốc gia láng giềng như Sri Lanka, Bhutan và Nepal, đồng thời đang tìm cách hợp tác với Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) để mở rộng hơn nữa mạng lưới thanh toán của mình.
Ngoài ra, Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ cũng đang xem xét khả năng tích hợp tiền tệ kỹ thuật số của ngân hàng trung ương (
CBDC) vào các giao dịch thanh toán xuyên biên giới, nhằm tăng cường khả năng thanh toán số và hỗ trợ các giao dịch quốc tế một cách nhanh chóng, minh bạch.
Hiện tại, CBDC của Ấn Độ vẫn đang ở giai đoạn thử nghiệm với việc áp dụng chủ yếu giữa các ngân hàng trong nước. Tuy nhiên, ngân hàng trung ương nước này đã đặt ra mục tiêu dài hạn là đưa CBDC trở thành một phương tiện thanh toán phổ biến cho người tiêu dùng bán lẻ. Mặc dù chưa có khung thời gian cụ thể về việc mở rộng CBDC cho đối tượng tiêu dùng phổ thông, nhưng việc ứng dụng CBDC trong tương lai gần đang là một trong những ưu tiên hàng đầu của Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ.
Là một trong những quốc gia đi đầu trong việc nghiên cứu và phát triển CBDC, Ấn Độ đã có những bước tiến đáng kể trong lĩnh vực này. Kể từ năm 2020, nước này đã bắt đầu nghiên cứu về khả năng áp dụng CBDC trong các giao dịch thanh toán. Vào năm 2022, Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ đã triển khai một loạt các chương trình thí điểm nhằm thử nghiệm đồng rupee kỹ thuật số.
Đến tháng 2 năm 2024, Thống đốc Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ, ông Shaktikanta Das, thông báo rằng ngân hàng đang phát triển các giải pháp thanh toán ngoại tuyến cho đồng rupee kỹ thuật số. Điều này đặc biệt quan trọng đối với các khu vực nông thôn, nơi kết nối Internet còn hạn chế, nhằm đảm bảo việc sử dụng CBDC có thể diễn ra trên toàn quốc.
Tháng 8 năm 2024, chương trình thí điểm CBDC đã thu hút hơn 5 triệu người tham gia. Phát biểu tại Hội nghị Toàn cầu về Cơ sở hạ tầng Công cộng Kỹ thuật số, ông Shaktikanta Das nhấn mạnh rằng ngân hàng trung ương sẽ không vội vàng trong việc mở rộng CBDC trên diện rộng, mà sẽ tiếp tục thận trọng đánh giá trước khi tiến hành triển khai toàn quốc.
Trong khuôn khổ hội nghị, ông Das cũng đề cập đến kế hoạch triển khai hệ thống “plug-and-play” cho CBDC, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các giao dịch giữa các hệ thống thanh toán khác nhau, giúp cho CBDC Ấn Độ có thể tương tác dễ dàng với các loại tiền kỹ thuật số khác hoặc hệ thống thanh toán quốc tế.
Việc phát triển CBDC của Ấn Độ không chỉ giới hạn ở lĩnh vực thanh toán trong nước mà còn mở ra tiềm năng cho các giao dịch xuyên biên giới, đặc biệt trong bối cảnh Ấn Độ đang thúc đẩy các quan hệ đối tác thương mại với các quốc gia trong khu vực và trên thế giới.
Mặc dù CBDC mang lại nhiều tiềm năng trong việc cải thiện hiệu quả thanh toán và quản lý tài chính, nhưng cũng không thiếu những chỉ trích. Các tổ chức bảo vệ quyền riêng tư và những người ủng hộ quyền tự do cá nhân lo ngại về sự kiểm soát tập trung của CBDC, và khả năng chính phủ lạm dụng quyền lực để giám sát và quản lý mọi giao dịch tài chính của người dân. Họ cảnh báo rằng, dù CBDC có thể mang lại lợi ích về mặt chi phí và hiệu quả, nhưng nguy cơ từ việc lạm dụng quyền lực có thể vượt xa những lợi ích này.
Việc mở rộng nền tảng thanh toán xuyên biên giới và phát triển CBDC của Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ là một phần trong chiến lược số hóa toàn diện hệ thống tài chính của Ấn Độ. Những nỗ lực này không chỉ giúp tăng cường khả năng cạnh tranh của Ấn Độ trên thị trường tài chính quốc tế mà còn tạo tiền đề cho các quốc gia khác trong khu vực học hỏi và áp dụng các giải pháp tương tự. Tuy nhiên, các vấn đề liên quan đến quyền riêng tư, an ninh mạng, và sự giám sát cần phải được xử lý thận trọng để đảm bảo lợi ích dài hạn cho tất cả các bên liên quan.